موقعیت جغرافیایی و پیشینه تاریخی:
شهرستان لامرد در جنوبی‌ترین نقطه استان فارس و همجوار با دو استان هرمزگان و بوشهر قرار دارد.
براساس متون تاریخی فارس کهن بخش بزرگی از جنوب ایران بوده که قسمت‌های شمال و غرب آن را کوه‌های اصفهان، کرمان، خوزستان و جنوب آن را خلیج فارس در برگرفته است. در دوران قبل از اسلام (ساسانیان) فارس به پنج کوره (ناحیه) تقسیم شده بود که شهرستان لامرد بخشی از کوره اردشیر محسوب می‌شده است، در دوره اسلامی تغییر پیدا کرد و از سده‌های میانی اسلام به چهار بخش شبانکاره، فارس، کهگیلویه و لارستان تقسیم شد. لارستان جنوبی‌ترین این نواحی بود که شهرستان لامرد بخش جنوبی این منطقه واقع بود و تا بندر سیراف در امتداد ساحل خلیج فارس قرار داشت. در دوران اسلامی ناحیه ساحلی بندر سیراف را سیف می‌گفتند که به ترتیب از شرق به غرب به سیف عماره و مظفر و بخش مرکزی به سیف زهیر تقسیم می‌شد. که شهرستان لامرد در ناحیه سیف مرکزی (سیراف) و سرزمین‌هایی که به نام ایراهستان و کران قرار گرفته بود.
دیدگاه‌های متفاوتی درباره نام لامرد وجود دارد، از جمله لامردون (خیمه و چادر مهمان)، لامیرود (دره گچی)، لب مرز (راه بدون برگشت)، لامرز (بدون مرز) که در آثار جعفری نوشته محمد خورموجی به نام لامرد اشاره شده است و در سال ۱۲۷۶ هـ ق به چاپ رسیده که متن اصلی آن را لامرد می‌نویسد و در هیچ منبع دیگری ذکر نشده است.
نام این آبادی در قدیم، تراکمه بود و مردم در آن‌جا جمع شده بودند که در بین زمین‌های زراعی آن‌ها و در قسمت شرقی آبادی تراکمه زمین که مسطح بود و پوشیده از ماسه به نام (لرد لمه) شناخته می‌شد و در کنار آن یک درخت کُنار هم وجود داشت و به کُنار لمری معروف بود و با گذشت زمان و انتقال مردم از تراکمه به این نقطه به لامرد تغییر نام پیدا کرد و این گمان هم می‌تواند در وجه تسمیه نام لامرد کنونی زده شود.
جمعیت شهرستان لامرد:
جمعیت شهرستان لامرد براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ برابر با ۹۱۷۸۲ نفر است.
شهرستان لامرد در جنوب استان فارس با مساحت ۳۹۳۲ کیلومتر مربع و در فاصله ۴۴۶ کیلومتری شیراز قرار دارد و از شمال به شهرستان‌های لارستان و خنج، از جنوب و شرق با شهرستان‌های پارسیان و ستنبک از هرمزگان، از جنوب و غرب با شهرستان‌های مهر و عسلویه از استان بوشهر همسایه است.
این شهرستان از نظر آب و هوایی جزو مناطق گرم و خشک محسوب می‌شود و میانگین بارندگی آن ۲۵۰ میلی‌متر و حداکثر دمای 55 درجه و حداقل یک درجه را داراست.
طبق تقسیمـات کشوری شهرستـان لامرد از 5 بخش به نام‌های مرکزی، چاهورز، اشکنـان، علامرودشـت و خیرگو و 6 شهر به نام‌های اهل، اشکنان، لامرد، خیرگو، علامرودشت و چاهورز تشکیل شده است.
مردم این شهرستان همگی مسلمان هستند که ۹۵ درصد آن را شیعه و ۵ درصد را اهل تسنن تشکیل می‌دهند و از نظر زبان، گویش این شهرستان شاخه‌ای از فارسی است که به گویش بیخهای معروف است که چهار بخش مرکزی، چاهورز، علامرودشت و خیرگو با گویش بیخهای و در بخش اشکنان با گویش لاری صحبت می‌شود.
توسعه قطب صنعتی لامرد با محوریت منطقه ویژه اقتصادی:
به دلایل مختلف تا دهه ۵۰ هجری تقریبا هیچ اثری از واحدهای تولیدی حتی به شکل سنتی نیز در این شهرستان یافت نمی‌شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پیگیری نخبگان محلی و حمایت دولت‌ها و به دنبال آن با فراهم شدن امکانات لازم برای سرمایه‌گذاری در بخش صنعت، امروز شاهد فعالیت واحدهای صنعتی با مشارکت چشمگیر بخش خصوصی می‌باشیم که منطقه ویژه اقتصادی لامرد به عنوان قطب بزرگ صنعتی-معدنی کشور در جنوب استان فارس و در محل تلاقی سه استان دارای منابع سرشار نفت و گاز (فارس، بوشهر و هرمزگان) واقع شده است. این کانون صنعتی با مساحت حدود ۸۵۰۰ هکتار از زیرمجموعه‌های سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) است و در اسناد ملی و آمایش سرزمینی از جایگاه بارز و برجسته‌ای برای توسعه صنعتی کشور و تحقق جهش تولید محسوب می‌شود و با اهدافی نظیر انتقال دانش فنی، جلوگیری از خام فروشی و خلق ارزش افزوده عظیم، جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی، افزایش توان صادراتی و تامین کالاهای اساسی و باکیفیت از طریق توسعه صنایع مادر و تکمیل زنجیره صنایع معدنی و تحقق اشتغال پایدار و رفع محرومیت مناطق پیرامونی ایجاد شده است.
برپایه این گزارش، منطقه ویژه اقتصادی لامرد در سال 89 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و هیئت دولت این مصوبه را در سال 90 ابلاغ کرد.
صنایع دستی و غذاهای شهرستان لامرد:
از مهم‌ترین صنایع دستی لامرد عبارتند از: گلیم‌بافی،گبه‌بافی، قالی‌بافی، سفره‌بافی، حصیر‌بافی با برگ نخل، خوس‌بافی، زنبیل‌بافی با برگ نخل، نوار‌بافی، جاجین‌بافی، سوپ‌بافی، خورجین‌بافی، رخ‌بافی، زر‌بافی، جوال‌بافی، مختک (گهواره کودک)، پرونگ با برگ نخل، چاکون با برگ نخل، سیاه چادر، ساروج زنی، لباس تاجی (لباس سنتی کودک)، تلی‌بافی
از مهم‌ترین غذاهای سنتی لامرد عبارتند از: ماجون، جُلاّب،گویزه، او ماین (آب ماهی)، سرو و روغن، تلیت دو (تریت دوغ)، نان نازک، ارین، رنگینک و…
وضعیت تاریخی و گردشگری لامرد:
از نظر تاریخی این شهرستان قدمت آن به دوران قبل از اسلام باز می‌گردد و ده‌ها اثر و محوطه تاریخی را در دل خود جای داده است. جاذبه، امکانات، امنیت و تصویر شهرستان لامرد از نظر جاذبه‌های گردشگری می‌تواند به عنوان یکی از شهرستان های سرآمد استان فارس محسوب شود. درست است که نام شهرستان‌های هم‌چون فیروزآباد بر سر زبان گردشگران است و معروفیت این شهرستان‌ها به دلیل وجود چند اثر تاریخی شاخص و بزرگ مثل کاخ اردشیر بابکان یا قلعه دختر است اما در لامرد 70 اثر تاریخی (تا پایان سال 99) ثبت ملی گردیده و ده‌ها اثر تاریخی غیر ثبتی دیگر نیز وجود دارد و یک شهرستان غنی از نظر جاذبه های تاریخی و گردشگری است. آثار تاریخی و محوطه‌های باستانی در بخش‌های مختلف شهرستان لامرد به شرح ذیل است: بخش چاهورز(قلعه گلرخ، سد بزرگ نعمه، قلعه شیخ عامر، قلعه لید احشام، حمام ده‌کهنه، مجموعه بوم گردی رضاپور، موزه مردم شناسی شیرینو)، بخش‌های علامرودشت و خیرگو (امام زاده شاه فرج‌الله، امامزاده گلعلی، موزه بنی هاشمی، آثار متعدد تاریخی از جمله قلعه‌ها و محوطه‌های باستانی در روستاهای مختلف علامرودشت که بیشترین تعداد آثار را در این بخش‌ها نسبت به سایر بخش‌های شهرستان شاهد هستیم)، بخش اشکنان(مجموعه علیخانی شامل مسجد و حمام، پل آبرسان اهل، قلعه نهل پاقلات و …)، بخش مرکزی(آسیاب های آبی تنگه ترمان، روستای گردشگری میرحسنی، آبگرم، منطقه تجاری دهشیخ و سیگار به عنوان بزرگترین بازار جنوب کشور). آثار متعدد طبیعی نیز وجود دارد که شرح آن در اینجا نمی‌گنجد. سالیانه گردشگران و مسافران و فعالان اقتصادی از ظرفیت‌های این شهرستان بازدید می‌کنند.
در شهرستان لامرد تا کنون بیش از 900 هنرمند و صنعتگر صنایع دستی شناسایی و پروانه تولید برای آن‌ها صادر شده که اغلب آن‌ها فعال هستند.
شهرستان لامرد با قرارگرفتن در مسیر کریدورهای ارتباطی و وجود مزیت فرودگاه بین المللی لامرد و با توجه به نزدیکی به کشورهای حوزه خلیج فارس و وجود مراکز درمانی و افزایش مراکز فوق تخصصی و توسعه آن، می‌تواند در لیست مناطق فعال در زمینه گردشگری سلامت قرار گیرد.
شهرستان لامرد از نظر امکانات در برخی موارد از جمله راه‌های ارتباطی زمینی و هوایی دارای درجه خوب است و با توجه به وجود فرودگاه بین المللی لامرد و نزدیکی به فرودگاه‌های عسلویه، بندرلنگه و لارستان در موقعیت برتری نسبت به سایر مناطق قرار دارد و با استقرار صنایع بزرگ نیز هتل‌ها و مراکز اقامتی در حال افزایش است.
موقعیت جغرافیایی و پیشینه تاریخی:
شهرستان لامرد در جنوبی‌ترین نقطه استان فارس و همجوار با دو استان هرمزگان و بوشهر قرار دارد.
براساس متون تاریخی فارس کهن بخش بزرگی از جنوب ایران بوده که قسمت‌های شمال و غرب آن را کوه‌های اصفهان، کرمان، خوزستان و جنوب آن را خلیج فارس در برگرفته است. در دوران قبل از اسلام (ساسانیان) فارس به پنج کوره (ناحیه) تقسیم شده بود که شهرستان لامرد بخشی از کوره اردشیر محسوب می‌شده است، در دوره اسلامی تغییر پیدا کرد و از سده‌های میانی اسلام به چهار بخش شبانکاره، فارس، کهگیلویه و لارستان تقسیم شد. لارستان جنوبی‌ترین این نواحی بود که شهرستان لامرد بخش جنوبی این منطقه واقع بود و تا بندر سیراف در امتداد ساحل خلیج فارس قرار داشت. در دوران اسلامی ناحیه ساحلی بندر سیراف را سیف می‌گفتند که به ترتیب از شرق به غرب به سیف عماره و مظفر و بخش مرکزی به سیف زهیر تقسیم می‌شد. که شهرستان لامرد در ناحیه سیف مرکزی (سیراف) و سرزمین‌هایی که به نام ایراهستان و کران قرار گرفته بود.
دیدگاه‌های متفاوتی درباره نام لامرد وجود دارد، از جمله لامردون (خیمه و چادر مهمان)، لامیرود (دره گچی)، لب مرز (راه بدون برگشت)، لامرز (بدون مرز) که در آثار جعفری نوشته محمد خورموجی به نام لامرد اشاره شده است و در سال ۱۲۷۶ هـ ق به چاپ رسیده که متن اصلی آن را لامرد می‌نویسد و در هیچ منبع دیگری ذکر نشده است.
نام این آبادی در قدیم، تراکمه بود و مردم در آن‌جا جمع شده بودند که در بین زمین‌های زراعی آن‌ها و در قسمت شرقی آبادی تراکمه زمین که مسطح بود و پوشیده از ماسه به نام (لرد لمه) شناخته می‌شد و در کنار آن یک درخت کُنار هم وجود داشت و به کُنار لمری معروف بود و با گذشت زمان و انتقال مردم از تراکمه به این نقطه به لامرد تغییر نام پیدا کرد و این گمان هم می‌تواند در وجه تسمیه نام لامرد کنونی زده شود.
جمعیت شهرستان لامرد:
جمعیت شهرستان لامرد براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ برابر با ۹۱۷۸۲ نفر است.
شهرستان لامرد در جنوب استان فارس با مساحت ۳۹۳۲ کیلومتر مربع و در فاصله ۴۴۶ کیلومتری شیراز قرار دارد و از شمال به شهرستان‌های لارستان و خنج، از جنوب و شرق با شهرستان‌های پارسیان و ستنبک از هرمزگان، از جنوب و غرب با شهرستان‌های مهر و عسلویه از استان بوشهر همسایه است.
این شهرستان از نظر آب و هوایی جزو مناطق گرم و خشک محسوب می‌شود و میانگین بارندگی آن ۲۵۰ میلی‌متر و حداکثر دمای 55 درجه و حداقل یک درجه را داراست.
طبق تقسیمـات کشوری شهرستـان لامرد از 5 بخش به نام‌های مرکزی، چاهورز، اشکنـان، علامرودشـت و خیرگو و 6 شهر به نام‌های اهل، اشکنان، لامرد، خیرگو، علامرودشت و چاهورز تشکیل شده است.
مردم این شهرستان همگی مسلمان هستند که ۹۵ درصد آن را شیعه و ۵ درصد را اهل تسنن تشکیل می‌دهند و از نظر زبان، گویش این شهرستان شاخه‌ای از فارسی است که به گویش بیخهای معروف است که چهار بخش مرکزی، چاهورز، علامرودشت و خیرگو با گویش بیخهای و در بخش اشکنان با گویش لاری صحبت می‌شود.
توسعه قطب صنعتی لامرد با محوریت منطقه ویژه اقتصادی:
به دلایل مختلف تا دهه ۵۰ هجری تقریبا هیچ اثری از واحدهای تولیدی حتی به شکل سنتی نیز در این شهرستان یافت نمی‌شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پیگیری نخبگان محلی و حمایت دولت‌ها و به دنبال آن با فراهم شدن امکانات لازم برای سرمایه‌گذاری در بخش صنعت، امروز شاهد فعالیت واحدهای صنعتی با مشارکت چشمگیر بخش خصوصی می‌باشیم که منطقه ویژه اقتصادی لامرد به عنوان قطب بزرگ صنعتی-معدنی کشور در جنوب استان فارس و در محل تلاقی سه استان دارای منابع سرشار نفت و گاز (فارس، بوشهر و هرمزگان) واقع شده است. این کانون صنعتی با مساحت حدود ۸۵۰۰ هکتار از زیرمجموعه‌های سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) است و در اسناد ملی و آمایش سرزمینی از جایگاه بارز و برجسته‌ای برای توسعه صنعتی کشور و تحقق جهش تولید محسوب می‌شود و با اهدافی نظیر انتقال دانش فنی، جلوگیری از خام فروشی و خلق ارزش افزوده عظیم، جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی، افزایش توان صادراتی و تامین کالاهای اساسی و باکیفیت از طریق توسعه صنایع مادر و تکمیل زنجیره صنایع معدنی و تحقق اشتغال پایدار و رفع محرومیت مناطق پیرامونی ایجاد شده است.
برپایه این گزارش، منطقه ویژه اقتصادی لامرد در سال 89 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و هیئت دولت این مصوبه را در سال 90 ابلاغ کرد.
صنایع دستی و غذاهای شهرستان لامرد:
از مهم‌ترین صنایع دستی لامرد عبارتند از: گلیم‌بافی،گبه‌بافی، قالی‌بافی، سفره‌بافی، حصیر‌بافی با برگ نخل، خوس‌بافی، زنبیل‌بافی با برگ نخل، نوار‌بافی، جاجین‌بافی، سوپ‌بافی، خورجین‌بافی، رخ‌بافی، زر‌بافی، جوال‌بافی، مختک (گهواره کودک)، پرونگ با برگ نخل، چاکون با برگ نخل، سیاه چادر، ساروج زنی، لباس تاجی (لباس سنتی کودک)، تلی‌بافی
از مهم‌ترین غذاهای سنتی لامرد عبارتند از: ماجون، جُلاّب،گویزه، او ماین (آب ماهی)، سرو و روغن، تلیت دو (تریت دوغ)، نان نازک، ارین، رنگینک و…
وضعیت تاریخی و گردشگری لامرد:
از نظر تاریخی این شهرستان قدمت آن به دوران قبل از اسلام باز می‌گردد و ده‌ها اثر و محوطه تاریخی را در دل خود جای داده است. جاذبه، امکانات، امنیت و تصویر شهرستان لامرد از نظر جاذبه‌های گردشگری می‌تواند به عنوان یکی از شهرستان های سرآمد استان فارس محسوب شود. درست است که نام شهرستان‌های هم‌چون فیروزآباد بر سر زبان گردشگران است و معروفیت این شهرستان‌ها به دلیل وجود چند اثر تاریخی شاخص و بزرگ مثل کاخ اردشیر بابکان یا قلعه دختر است اما در لامرد 70 اثر تاریخی (تا پایان سال 99) ثبت ملی گردیده و ده‌ها اثر تاریخی غیر ثبتی دیگر نیز وجود دارد و یک شهرستان غنی از نظر جاذبه های تاریخی و گردشگری است. آثار تاریخی و محوطه‌های باستانی در بخش‌های مختلف شهرستان لامرد به شرح ذیل است: بخش چاهورز(قلعه گلرخ، سد بزرگ نعمه، قلعه شیخ عامر، قلعه لید احشام، حمام ده‌کهنه، مجموعه بوم گردی رضاپور، موزه مردم شناسی شیرینو)، بخش‌های علامرودشت و خیرگو (امام زاده شاه فرج‌الله، امامزاده گلعلی، موزه بنی هاشمی، آثار متعدد تاریخی از جمله قلعه‌ها و محوطه‌های باستانی در روستاهای مختلف علامرودشت که بیشترین تعداد آثار را در این بخش‌ها نسبت به سایر بخش‌های شهرستان شاهد هستیم)، بخش اشکنان(مجموعه علیخانی شامل مسجد و حمام، پل آبرسان اهل، قلعه نهل پاقلات و …)، بخش مرکزی(آسیاب های آبی تنگه ترمان، روستای گردشگری میرحسنی، آبگرم، منطقه تجاری دهشیخ و سیگار به عنوان بزرگترین بازار جنوب کشور). آثار متعدد طبیعی نیز وجود دارد که شرح آن در اینجا نمی‌گنجد. سالیانه گردشگران و مسافران و فعالان اقتصادی از ظرفیت‌های این شهرستان بازدید می‌کنند.
در شهرستان لامرد تا کنون بیش از 900 هنرمند و صنعتگر صنایع دستی شناسایی و پروانه تولید برای آن‌ها صادر شده که اغلب آن‌ها فعال هستند.
شهرستان لامرد با قرارگرفتن در مسیر کریدورهای ارتباطی و وجود مزیت فرودگاه بین المللی لامرد و با توجه به نزدیکی به کشورهای حوزه خلیج فارس و وجود مراکز درمانی و افزایش مراکز فوق تخصصی و توسعه آن، می‌تواند در لیست مناطق فعال در زمینه گردشگری سلامت قرار گیرد.
شهرستان لامرد از نظر امکانات در برخی موارد از جمله راه‌های ارتباطی زمینی و هوایی دارای درجه خوب است و با توجه به وجود فرودگاه بین المللی لامرد و نزدیکی به فرودگاه‌های عسلویه، بندرلنگه و لارستان در موقعیت برتری نسبت به سایر مناطق قرار دارد و با استقرار صنایع بزرگ نیز هتل‌ها و مراکز اقامتی در حال افزایش است.
مهم‌ترین مقوله در استقرار صنایع و رونق گردشگری، امنیت است. مقوله امنیت یکی از اساسی‌ترین مولفه‌ها در جذب سرمایه‌گذاران و گردشگران است که خوشبختانه شهرستان لامرد از شهرستان‌های امن کشور است و میهمان‌نوازی مردم این شهرستان امنیت آن را پایدار کرده است.